Bermen en bedrijventerreinen
Door: Arnold van Kreveld (Bureau Ulucus)
In de Wet natuurbescherming (Wnb) ligt een extra accent op actieve bescherming: het nemen van maatregelen om natuur te herstellen of ontwikkelen. Dit is noodzakelijk om de wettelijk vastgelegde natuurdoelen te kunnen halen. Daarnaast kan het de knel tussen natuurbescherming en economische belangen verminderen en bijdragen aan andere doelen (o.a. gezondheid, recreatie en klimaatadaptatie). In deze rubriek worden daarom ieder kwartaal een of enkele voorbeelden behandeld.
Maaien van bermen en slootkanten
Een eenvoudige manier om de biodiversiteit te helpen is ecologisch bermbeheer. Hoewel … eenvoudig, in de praktijk blijkt het soms tenenkrommend ingewikkeld. Zelfs op hele kwetsbare plekken gaat het geregeld mis. Zo werd afgelopen najaar een kleine nieuwe populatie van de uiterst zeldzame grote vuurvlinder door een foutje tijdens het maaien vermoedelijk weggevaagd.
Zelf heb ik de gemeente waar ik in woon meerdere malen verzocht om op bepaalde plekken bij het maaien dit gefaseerd te doen en een deel van de vegetatie te laten staan. Helaas, ondanks een betrokken ecoloog gaat dit vaker fout dan goed. Heel veel ecologen en vlinderfans zullen dit herkennen.
Grote vuurvlinder. De Vlinderstichting.
Belangrijk en voordelig
Het belang van goed maaibeheer is groot. Zeker in het landelijk gebied zijn bermen en slootkanten vaak de enige plekken waar veel insecten en planten nog goed terecht kunnen. Het gezamenlijk oppervlakte hiervan is enorm. Ze worden gebruikt als corridor, waardoor populaties minder geïsoleerd liggen. Dit zorgt voor de mogelijkheid voor hervestiging als een soort lokaal verdwijnt en geeft soorten de mogelijkheid te migreren om zich daarmee een te passen aan de gevolgen van klimaatverandering.
Ecologisch beheer hoeft niets extra’s te kosten. Sterker nog, er kan geld worden bespaard. Een uitgangspunt van ecologisch bermbeheer is namelijk dat er minder wordt gemaaid. Zowel minder vaak per jaar als minder oppervlakte. Dit o.a. om te voorkomen dat soorten die (als ei of pop) in de vegetatie overwinteren niet allemaal worden afgevoerd.
De Vlaamse overheid heeft een uitgebreide brochure (rechts op de pagina te downloaden) over ecologisch bermbeheer. Vlaanderen heeft al sinds 1984 regelgeving (het zgn. Bermbesluit) waarin rekening wordt gehouden met de ecologie. Het Agentschap Wegen en Verkeer maakt al sinds 2000 ecologische bermbeheerplannen. Minder uitgebreid, maar daardoor handzamer is deze brochure van de samenwerking ‘Heel Drenthe zoemt’.
Zelf in actie
Kom zelf in actie:
Help mee met het in kaart brengen van de rijkdom van bermen door mee te doen met de campagne ‘Mijn berm bloeit’. Hiermee willen FLORON en De Vlinderstichting bereiken dat beheerders en burgers weten hoe het met bermen is gesteld, en wat ze daar aan kunnen verbeteren.
Neem bij de aanbesteding van het maaibeheer de ecologie mee. Het keurmerk ‘Kleurkeur’ dat De Vlinderstichting aan het ontwikkelen is kan hierbij helpen. De aanbestedingsprocedure voor het beheer is nu vaak alleen prijs gestuurd: de goedkoopste aanbieder krijgt de opdracht. Door al in de bestekken ecologie en biodiversiteit een plek te geven (via de RAW-systematiek) en door de instelling van het keurmerk kan, naast op prijs, ook op kwaliteit worden geselecteerd.
Tips of ervaringen?
Heeft u tips of ervaringen die interessant zijn voor anderen? Bijvoorbeeld over hoe te zorgen dat er geen fouten worden gemaakt met het maaibeheer. Of heeft u concrete cijfers over hoeveel geld u heeft bespaard met minder maaien (waarmee ecologen bij gemeentes of bedrijven hun organisatie kunnen overtuigen ook over te gaan op ecologisch maaibeheer)?
Neem dan contact op met Arnold van Kreveld zodat er in een volgende editie van dit magazine aandacht aan kan worden besteed.
Arnold van Kreveld.
Nogmaals Tijdelijke Natuur
Sinds 7 maart hoeven partijen die kiezen voor Tijdelijke Natuur geen ontheffing meer aan te vragen. Zij kunnen ook hun terrein aanmelden bij stichting Tijdelijke Natuur en werken via de Gedragscode Tijdelijke Natuur. Een terrein aanmelden werkt snel en gratis, maar de eigen verantwoordelijkheid dat u zich houdt aan de bepalingen in die gedragscode speelt een grote rol.
Nieuw is verder dat Naturio i.s.m. stichting Tijdelijke Natuur en Bureau Stroming een cursus aanbiedt. De cursus geeft antwoord op vragen als; Hoe werkt een aanvraag? Kan ik het beste kiezen voor een ontheffing of voor de gedragscode? Wat is toegestaan aan inrichting en beheer? Wat levert dat de natuur op? Hoe communiceer ik met de omgeving? Waar moet ik aan denken bij het verwijderen van de Tijdelijke Natuur? Wat zijn de belangrijkste voor- en tegenargumenten voor de verschillende mogelijk betrokkenen? Daarmee is de cursus niet alleen interessant voor partijen die zelf overwegen een Tijdelijk Natuur-terrein aan te melden, maar ook voor partijen die hierbij betrokken zijn of adviseren.
