Dit keer: Gemeente Utrechtse Heuvelrug
Sinds de invoering van de Flora- en faunawet worstelt het werkveld met een juiste uitvoering van deze wet en andere natuurregelgeving. Met de nieuwe Natuurwet in zicht, waarin de Flora- en faunawet wordt opgenomen, krijgen gemeenten straks te maken met veranderingen die opnieuw onduidelijkheden met zich zullen meebrengen. Daarnaast zijn er tussen gemeenten grote verschillen in het natuurbeleid dat wordt gevoerd en de expertise waarover zij beschikken op natuurvlak.
Nadat Paul Minken van de gemeente Utrechtse Heuvelrug met ideeën voor kennisuitwisseling kwam werd in samenwerking met het Platform deze rubriek ontwikkeld. De rubriek biedt lezers de gelegenheid een kijkje achter de schermen te nemen bij gemeenten door het hele land. Zo kunnen zij kennis opdoen over natuurwet- en natuurregelgeving zoals deze wordt toegepast bij andere gemeenten. In elk nummer van het magazine wordt door een gemeente een vaste set vragen beantwoord over hoe deze gemeente omgaat met natuurwet- en natuurregelgeving. Vervolgens geeft deze gemeente het stokje door aan een andere gemeente.
Algemeen
Kunt u kort toelichten welk natuurbeleid binnen uw gemeente wordt gehanteerd voor de implementatie van de huidige natuurregelgeving?
Als gemeente hebben wij te maken met de Flora- en faunawet, de Natuurbeschermingswet en heel veel met het EHS-beleid. Verder hebben we veel aandacht voor soorten van de rode en oranje lijst. Het personeel is gecertificeerd op het gebied van Flora- en faunawetgeving op niveau 1 t/m 4 en werkt volgens de gedragscode flora en fauna. Ambtelijk willen we graag wat meer doen dan uitvoering geven aan de regelgeving; we hebben de wens om een natuurvisie op te stellen voor de hele gemeente. In de nieuwe raadsperiode zal blijken of hier politiek en bestuurlijk draagvlak voor is.
Waar haalt u de kennis over flora en fauna in uw gemeente vandaan, zowel intern als extern?
Intern hebben we het geluk een landschapscoördinator en een beleidsadviseur voor natuur en landschap te hebben. Extern hebben we veel contact met regionale natuurverenigingen en werkgroepen. Daarnaast nemen we regelmatig deel aan regionale, provinciale en landelijke werkgroepen en denktanks en wisselen we kennis uit met ecologische bureaus en onderzoeksinstituten.
Vindt er veel wisselwerking plaats tussen de afdeling die over de natuurwetgeving gaat en andere afdelingen binnen uw gemeente die hiermee ook van doen hebben?
Advies op het gebied van natuur en landschap komt van de beleidsafdeling. Door de jaren heen is het zo gegroeid dat collega’s die in hun werk te maken krijgen met natuur, de adviseur natuur weten te vinden. De ervaring leert dat natuur in een zo vroeg mogelijk stadium betrokken moet worden bij ruimtelijke activiteiten in de ruimste zin. Uiteindelijk levert dit tijdwinst, geld en natuurwinst op. Kennis over natuur binnen de gemeente stimuleren we nog extra door jaarlijks flora- en faunaworkshops te geven aan bijvoorbeeld projectleiders en vergunningverleners. Deze kunnen bijvoorbeeld gaan over bijzondere soorten als vleermuizen of juist over flora- en faunawetgeving.
Problemen en oplossing
Kunt u een vraag of probleem noemen waar u in uw werk geregeld tegenaan loopt en waarvoor u zelf geen oplossing heeft?
Het grootste probleem is vergunningvrij slopen. Iedere initiatiefnemer behoort de wet te kennen, maar de praktijk is anders. Als gemeente proberen we bij iedere bouwaanvraag mensen te informeren en hen te wijzen op hun plicht ten aanzien van de Flora- en faunawet en hierdoor te voorkomen dat er schade wordt veroorzaakt.
Kunt u kort een voorbeeld beschrijven van een door uw gemeente succesvol uitgevoerd project rond toepassen van de bestaande natuurregelgeving?
Als gemeente passen wij de Flora- en faunawet zo strikt mogelijk toe, maar we letten er in concrete situaties ook altijd goed op dat de natuur er werkelijk bij gebaat is. Helaas is de wet soms te strikt en gaat ze haar doel voorbij. Een goed voorbeeld van succesvolle toepassing van de regelgeving is het project Stationsgebied Driebergen-Zeist. Rond dit station gaan belangrijke ontwikkelingen plaatsvinden. De locatie is gelegen tussen drie landgoederen (rijksmonumenten) en heeft een EHS-status. Verder is de Boswet van toepassing en de NSW-regelgeving. Door alle mitigerende en compenserende maatregelen samen te voegen is het ons gelukt om in het plan een goede ecologische verbinding te ontwikkelen. In deze bundeling van maatregelen in één ecologische corridor zagen wij veel meer ecologische winst dan in kleine afzonderlijke compensatie- en mitigatiemaatregelen.
Als gemeente streven wij er altijd naar dit soort kansen te benutten. Soms is dit best moeilijk als er zwaar beschermde soorten zitten zoals de das of de steenuil. Dat vraagt om intensief overleg. Maar we komen er altijd uit!
Kunt u een voorbeeld noemen van een kansrijke oplossing voor een probleem rond de uitvoering van natuurwetgeving die nu nog niet word benut? Voorbeeld: in de praktijk blijkt dat de dwergvleermuis overal zit en het goed doet. Hoe zouden we beter met deze soort om kunnen gaan?
Als een gemeente strikt de natuurwetgeving zou toepassen zou iedereen die een kleine verbouwing aan zijn huis wil doen, verplicht zijn om een ecologisch onderzoek uit te voeren zodra de kans aanwezig is dat er beschermde dieren aanwezig zijn. En dat is bijna altijd het geval; denk aan vleermuizen of mussen. Deze onderzoeken kosten de initiatiefnemer veel geld maar komen niet altijd direct ten goede aan de natuur. Vaak is de conclusie dat de verbouwing mogelijk is omdat in de omgeving voor de soort nog alternatieven aanwezig zijn. Maar als dat bij ieder onderzoek de uitkomst is, blijven er uiteindelijk geen geschikte plaatsen voor natuur meer over!
Graag zou ik een mogelijkheid zien om dit soort initiatieven gewoon toe te staan, en daar dan een kleine bijdrage aan een natuurfonds tegenover te stellen. Uit dit fonds kunnen dan geschikte voorzieningen worden ontwikkeld ten behoeve van beschermde soorten. Bij bouwinitiatieven blijft het verder altijd belangrijk om goed te letten op de periode van de uitvoering van de werkzaamheden.
Uitwisseling
Met wie zou u als gemeente (u als beleidsadviseur) wel eens een wandeling willen maken om het te hebben over de Flora- en faunawetgeving?
Graag zouden wij wel eens een dagje willen wandelen met de beoordelaars van ontheffingsaanvragen voor de Flora- en faunawet. Als gemeente hebben wij veel te maken met beschermde soorten. Het is vaak moeilijk in te schatten op welke wijze een aanvraag wordt beoordeeld. Door een dagje mee te lopen zouden we daar wat meer inzicht in kunnen krijgen.
Aan welke gemeente geeft u deze vragen door?
De pen geef ik door aan collega en goede vriend Koen Helling uit de gemeente Houten. Koen heeft weer heel andere ervaringen met de Flora- en faunawetgeving die vast ook voor andere collega’s interessant zijn!
Ons advies is om voor het uitwerken van de vragen maximaal 800 woorden te gebruiken. Zodoende zijn wij bij verwerking van de tekst in het magazine niet genoodzaakt om informatie die ertoe doet uit de tekst te knippen.